Boruzen-Boru

Eski kaynaklarda "borı, borgay" adları ile anılır ki, "burgü, burgu" gibi köklerden gelir. Araplar buna da "nefir" demiştir. Başlangıçta ağaç kabuğundan, sonraları bakır ya da pirinç levhalar bükülerek yapılmıştır. Alpaslan'ın buluşu olduğu hakkında söylentiler vardır. Boynu eğri olan bu nefesli saz "nay-i Türkî" adı ile de anılmıştır. Bunlar asıl icraya katılmaz, belli perdeleri gösterir ya da "dem" tutarlardı. Bir de bunun "göç borusu" adını alan başka bir şekli vardı. "Zurnada peşrev olmaz." deyişi boru için söylenmiş olsa gerektir.

Davulzen-Davul

Tavıl, tabıl, köbürge, tabı gibi isimlerle anılmıştır. Türklerin kullandığı en eski vurmalı sazlardandır. Sözcüğün kökeni yine eski Türk lehçelerine dayanır. Davul, bilindiği gibi ağaçtan yapılmış kasnakların iki tarafına gerilmiş derinin, germe bağları ile gerginleştirilmesi sonucu elde edilir. Mehter musikisinde en güçlü ve en iyi usul vurma sazıdır. Sağ elde bulunan çomak ve sol elde bulunan ince bir çubukla çalınır. Ritmin güçlü ve zayıf darplarını bunlar belirtir. Eskiden davul çok değişik amaçlara yönelik özel şekillerde çalınırdı: Tabı-ı Beşaret, Tabı-ı Asayiş, Tabı-ı Cengi, Ceng-i Harbi Tabılları, yangın davulu…

Nakkarezen-Nakkare

Bu sazı çalanlara "nakkarezen" denilir. Üzerine deri gerilmiş iki bakır kâseden oluşur.Önceleri yerde bağdaş kurularak çalınan nakkare yürüyüş hâlinde bele bağlanmış, günümüzde ise göğse dayalı olarak çalınmaktadır. Ana usulün usul aralarını doldurur, ezgiye canlılık katar.

Zilzen-Zil

Tam daire şeklinde bakır ve kalay karışımından dövülerek yapılan keskin sesli usul vuran müzik aletidir. Türkiye’de üretilen dünyanın en iyi zilleri birçok ülkede “cymbal Türk” diye tanınır. Zil, yatık ve dik olarak çalınır.

Çevgani-Çevgen

Pirinç veya sarıdan yapılmış bir hilalin etrafına tutturulmuş küçük çıngıraklardır; bunlar gümüşten veya pirinçten yapılmıştır. Sapından tutularak aşağı-yukarı hareket ettirilmek suretiyle bir birine çarptırılan bu çıngıraklar ahenkli i sesler çıkartır. Çalınışı ustalık isteyen bu sazı çalanlara "çevgani" denirdi. Fasıl sırasında yeri geldikçe "Ala Hey!" nidalarıyla bağıran çevganilerin mehtere XVIII. yy. sonlarına doğru dâhil edildikleri sanılmaktadır.

Zurnazen-Zurna

Zurna ağaçtan yapılmış olan altı geniş, üstü dar bir borudur. Ucuna kamış “sipsi” takılarak çalınır. En iyisi erik ağacından yapılmış olanıdır. Kaba ve cura zurna olmak üzere iki türdür. Zurnanın ses genişliği "kaba çargâh" ile "tiz hüseyni" arasını kapsar. Eğer iyi kullanılırsa her tür perdeyi icra etmek ve her eseri çalmak imkânı vardır. Zurna çalanlara "zurnazen" denir.

Asya Türklerinin en eski nefesli sazlarındandır. Bu sazın kaynağı hakkında çok tartışmalar olmakla birlikte sözcüğün "surnamak" mastarından geldiği genellikle kabul ediliyor. Bu mastar Çağatay, Yakut, Altay, Teleut, Şor, Kırgız, Karaim lehçelerinde ötmek, şarkı söylemek, inlemek, ilahi söylemek, bayram etmek gibi birbirine benzeyen anlamlara gelir. Bu isim Ermeniceye, Sırpça ve Hırvatçaya, Rusça ve Farsçaya da hemen hemen aynen girmiştir.

Köszen-Kös

Bakır büyük bir kâse ile üzerine gerilmiş deriden oluşan iki tahta tokmak ile çalınan müzik aletidir. Farklı büyüklüklerde yapılan kösler; at kösü, deve kösü, fil kösü olarak adlandırılır. Savaşların en önemli müzik aletlerindendir. Osmanlı ordusunun Çaldıran seferine 500 kös ile gittiği bilinmektedir.

Çorbacıbaşı

Birlik komutanı, üst rütbede bir subaydır. Konservatuar mezunudur. Türk müziğini iyi derecede bilir, temsil yeteneğine sahiptir. Mehterin idari amiridir. Mehterin mesleki yeteneğinin sürekliliğinden, sevk ve idaresinden, eğitim, disiplin ve idari işler ile emniyetinden sorumludur. Konser, yürüyüş ve tören görevlerine hazırlık olmak üzere gerekli gördüğü çalışmaları düzenler. Mehterin en önünde bulunan Çorbacıbaşı'nın başında üsküf bulunur. Üsküfün üzerinde tavus kuşundan bir tüy bulunur. Üzerinde kırmızı cüppe, kenarları üç sıra sarı işlemeli şalvar giyer. Belinde kuşak ve üzerinde silahı bulunur. Ayağında ise sarı çizme vardır.

Mehterbaşı

Mehterbaşı mehterin icrasından sorumlu ve Çorbacıbaşı unvanı ile anılan bölük komutanından sonra gelen en yetkili kişidir. Mehteri müzikal yönüyle en ileri seviyede hazırlar. Bunun için günlük çalışma programları yaparak toplu çalışmalara (meşk) katılır. Bu çalışmalarda saz gruplarının kendi aralarında yapmış oldukları çalışmaları birleştirerek ortak bir konser programı hazırlar. Mehter konserlerinin icrası, tertip ve düzeni ayrıca icracıların seçimi mehterbaşı sorumluluğundadır. Her gün o gün ki konser veya faaliyette icra edilecek eserleri tespit ederek gruplara dağıtır. Mehterbaşı mehter icrasına dâhil edilecek yeni eserleri icracılara çalıştırıp belletir. Mehterbaşı “Mehter Araştırma Kurulu” üyesidir.